Οι Έλληνες Στην Αμερική

Μετανάστευση, εγκατάσταση, κοινοτική οργάνωση: πώς μπήκαν τα θεμέλια του σημερινού ομογενειακού φαινομένου

του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΙΤΡΟΕΦ

Η μετανάστευση και η εγκατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας της Ελλάδας από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Η αποχώρηση χιλιάδων ανθρώπων από τη χώρα επηρέασαν την Ελλάδα δημογραφικά και οικονομικά, αλλά στη συνέχεια η αποστολή εμβασμάτων και φιλανθρωπικής βοήθειας είχαν ευεργετικά αποτελέσματα. Μεταπολεμικά η μετανάστευση στις ΗΠΑ, την οποία διευκόλυναν οι Έλληνες που ήσαν ήδη εγκατεστημένοι εκεί, ήταν λύση σωτηρίας για χιλιάδες άνεργους και εκτοπισμένους την επαύριο του Εμφυλίου. Τέλος, η κοινωνική και οικονομική δύναμη που είχαν αποκτήσει οι απόγονοι των πρώτων μεταναστών τούς επέτρεψε να εκμεταλλευθούν τη νομιμότητα των εθνοτικών λόμπι και να δημιουργήσουν οργανώσεις που κατόρθωσαν να επηρεάσουν θετικά την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στην Ελλάδα.

Οι βάσεις του οικοδομήματος αυτού που ονομάζουμε ελληνική ομογένεια στις ΗΠΑ και που αριθμεί σήμερα γύρω στο 1.600.000 άτομα τα οποία δηλώνουν πως έχουν ελληνική καταγωγή τέθηκαν από τη δεκαετία του 1890 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920. Τη δεκαετία του 1890 άρχισε το φαινόμενο της μαζικής υπερατλαντικής μετανάστευσης. Παρουσία Ελλήνων στην Αμερική υπήρξε νωρίτερα. Στα τέλη του 18ου αιώνα περίπου 500 Έλληνες από τη Σμύρνη, την Κρήτη και τη Μάνη εγκαταστάθηκαν στη Φλόριδα ιδρύοντας την αποικία Νέα Σμύρνη υπό την καθοδήγηση του Άγγλου επιχειρηματία και τυχοδιώκτη Άντριου Τέρνμπουλ. Η αποικία απέτυχε όμως, πολλοί υπέκυψαν στις δύσκολες κλιματικές και ανθυγιεινές συνθήκες και όσοι επέζησαν έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στην κοντινή πόλη του Αγίου Αυγουστίνου. Σήμερα, ο ελληνορθόδοξος ναός του Αγίου Φωτίου στον Άγιο Αυγουστίνο περιλαμβάνει χώρο-προσκύνημα στη μνήμη των πρώτων Ελλήνων μεταναστών. Στα μέσα του 19ου αιώνα ελληνικοί εμπορικοί οίκοι που ήσαν δραστήριοι στη Μεσόγειο ίδρυσαν παραρτήματα στις ΗΠΑ, συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη και τη Νέα Ορλεάνη, που ήταν ένα από τα κέντρα εξαγωγής βαμβακιού. Στη Νέα Ορλεάνη το 1864 ιδρύθηκε η πρώτη ελληνορθόδοξη εκκλησία, που μέχρι την εποχή της μαζικής μετανάστευσης εξυπηρετούσε τις ανάγκες όλων των Ορθοδόξων της περιοχής. Σήμερα η εκκλησία λειτουργεί κανονικά υπό την αιγίδα της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Τη δεκαετία του 1870 άρχισαν να φτάνουν σποραδικά και οι πρώτοι μετανάστες στις ΗΠΑ, με πιο σημαντική παρουσία αυτών από τα Τζίντζινα της Πελοποννήσου που εγκαταστάθηκαν στο Σικάγο. Έκτοτε θα άρχιζε πλέον ένα μαζικό ρεύμα μετανάστευσης από την Ελλάδα προς την Αμερική.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 608 Φεβρουαρίου >>