του ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΟΥΔΗ

Η συνθηκολόγηση της Γερμανίας (9 Μαΐου 1945) σηματοδότησε το τέλος του πολέμου και στα Δωδεκάνησα. Την ίδια ημέρα ο επικεφαλής των γερμανικών φρουρών στην Κω, τη Ρόδο, την Κάλυμνο και τη Λέρο, στρατηγός Βάγκενερ, υπέγραψε στη Σύμη την παράδοση των στρατευμάτων του σε εκπροσώπους της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ελλάδας. Την τελευταία εκπροσώπησε ο διοικητής του Ιερού Λόχου συνταγματάρχης Χριστόδουλος Τσιγάντες. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας αποβιβάστηκαν στη Ρόδο μεικτές βρετανικές δυνάμεις υπό τον συνταγματάρχη Άκλαντ, καθώς και ένα τμήμα του Ιερού Λόχου. Τα συμμαχικά στρατεύματα έγιναν δεκτά ως ελευθερωτές από μεγάλο πλήθος κατοίκων που κρατούσαν ελληνικές σημαίες.

Η επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού

Στα διπλωματικά παρασκήνια είχαν ήδη αρχίσει μυστικές διαβουλεύσεις για την τύχη των Δωδεκανήσων. Η παραχώρησή τους στην Ελλάδα δεν είχε ακόμη οριστικοποιηθεί, παρότι οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία έκλιναν προς αυτή την απόφαση. Αντιλαμβανόμενος τη σημασία του τονισμού των ελληνικών βλέψεων στα Δωδεκάνησα, ο αντιβασιλέας, Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, αποφάσισε να πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στα νησιά στις 15 Μαΐου. Στη Ρόδο τον υποδέχτηκε ο Βρετανός αρχιστράτηγος Μέσης Ανατολής Σερ Μπέρναρντ Πάτζετ (Sir Bernard Padgett). Η επισημότητα της ελληνικής αποστολής εξέπληξε τους Βρετανούς. Σύμφωνα με τον λοχία Χέρμπερτ Ντόμπσον (Herbert Dobson), βοηθό του Άκλαντ, «ο Αντιβασιλέας υποτίθεται ότι θα κατέφθανε με μια συνοδεία το πολύ 30 ατόμων. Στην πραγματικότητα έφθασε με μια ακολουθία περίπου 100… Ο Αντιβασιλέας τούς εντυπωσίασε όλους με τη διαγωγή του, τη γοητεία του, την οξύνοια και τις γνώσεις του».

Οι πρώτες εντυπώσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν εντελώς διαφορετικές. Ο Ιωάννης Γεωργάκης, προσωπικός γραμματέας του Αρχιεπισκόπου, κατέγραψε τις σχετικές αναμνήσεις του ως εξής: «Την άλλη μέρα ξυπνήσαμε στη Ρόδο. Είχαμε αράξει στ’ ανοιχτά, ανάμεσα στα εγγλέζικα καράβια που εχαιρέτιζαν με τιμητικές βολές τον αρχηγό του ελληνικού κράτους. Η πόλις ήταν αθέατη και η άγνοια για το τι συνέβαινε εκεί ήταν πλήρης… Κανείς δεν γνώριζε τι ακριβώς μας περίμενε στην παραλία. Έτσι, το πρώτο που ρώτησα τον [Χριστόδουλο] Τσιγάντε όταν ανέβηκε με τις Συμμαχικές Αρχές να χαιρετίσει τον Αντιβασιλέα ήταν: “Τι γίνεται έξω;” “Ζουρλοκομείο”, μου απάντησε. “Μόνο να φροντίσουμε τον Δεσπότη, να μην τον καταπιούν”».

Διαβάστε περισσότερα στο Τεύχος 607 Ιανουαρίου >>