Με την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το ελληνικό κράτος δεν είχε την πολυτέλεια να παραμείνει ουδέτερο, ούτε και να συμπαραταχθεί με τις Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία και Αυστροουγγαρία), όπως θα προτιμούσαν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, το περιβάλλον του και ο πρώην πρωθυπουργός Γεώργιος Θεοτόκης. Σύμμαχοι των Κεντρικών Δυνάμεων γίνονται οι κατεξοχήν εχθροί της Ελλάδας (Τουρκία και Βουλγαρία), με συμφέροντα που είναι αδύνατο να συμβιβαστούν με τα ελληνικά.

Τον Απρίλιο του 1915 οι Σύμμαχοι επιχειρούν να αποβιβαστούν στα Δαρδανέλλια για να απομονώσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να βοηθήσουν τους Ρώσους. Τον Ιανουάριο του 1915 η Αγγλία εξ ονόματος της Αντάντ υποσχέθηκε στην Ελλάδα «σοβαρά ανταλλάγματα» στη Μικρά Ασία αν βοηθούσε τη Σερβία. Ο Βενιζέλος θεώρησε τότε απαραίτητη τη σύμπραξη της Ρουμανίας, αν όχι και της Βουλγαρίας, στην οποία ήταν μάλιστα διατεθειμένος να προσφέρει ως αντάλλαγμα την περιοχή της Καβάλας και της Δράμας. Αμέσως, όμως, η αρνητική απάντηση της Ρουμανίας και η οριστική πλέον πρόσδεση της Βουλγαρίας στις Κεντρικές Δυνάμεις ανάγκασαν τον Βενιζέλο να απαντήσει αρνητικά στην Αντάντ.

Τον Οκτώβριο του 1915 η Μεγάλη Βρετανία πράγματι πρόσφερε την Κύπρο, με μόνο αντάλλαγμα να εφαρμόσει η Ελλάδα τη συνθήκη συμμαχίας της με τη Σερβία, που εκείνη την ώρα δεχόταν τη συνδυασμένη επίθεση Βουλγάρων, Γερμανών και Αυστριακών. Δεν ήταν, όμως, πλέον ο Βενιζέλος στην κυβέρνηση. Στην ουσία κυβερνούσε ο Κωνσταντίνος. Έτσι χάθηκε η μοναδική (όπως αποδείχθηκε) ευκαιρία ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.

Μπροστά στην προέλαση της Βουλγαρίας τα γαλλογερμανικά στρατεύματα υποχωρούν στη Θεσσαλονίκη και δημιουργούν ένα στρατόπεδο που ενισχύεται με σερβικές, ιταλικές και ρωσικές δυνάμεις. Εντωμεταξύ, η Ρουμανία εισήλθε στον πόλεμο τον Αύγουστο του 1916. Το φθινόπωρο του 1916, Γάλλοι, Ρώσοι και Σέρβοι καταλαμβάνουν το Μοναστήρι και απελευθερώνουν την Κορυτσά. Μετά την ρουμανική ήττα του Δεκεμβρίου, το Μακεδονικό Μέτωπο σταθεροποιείται. Τον Ιούλιο του 1917 η Ελλάδα εισέρχεται στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων, μετά την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1918 η στρατιά του Μακεδονικού Μετώπου εξαπολύει επιθέσεις προς το Βελιγράδι. Το βουλγαρικό μέτωπο καταρρέει και η πρώτη
ανακωχή υπογράφεται στη Θεσσαλονίκη με τη Βουλγαρία στις 29 Σεπτεμβρίου. Η στρατιά καταλαμβάνει κατόπιν τη Σόφια, απελευθερώνει το Βελιγράδι, κατευθύνεται προς το Βουκουρέστι και ανοίγει τον δρόμο για τη Βιέννη. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Αυστρία και η Ουγγαρία υπογράφουν ανακωχή, η κάθε μια χωριστά, προτού η ανακωχή της 11ης Νοεμβρίου θέσει τέλος στις μάχες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Ελλάδα συμμετείχε στη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης ως νικήτρια χώρα και παρουσίασε δικαιωματικά τις εδαφικές διεκδικήσεις της. Χάρη στη Συνθήκη των Σεβρών, η χώρα αναδύθηκε τελικά από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως η Μεγάλη Ελλάδα «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών».

Διονύσης Ν. Μουσμούτης
Εκδότης – Διευθυντής

Τεύχος 607 (Ιανουάριος 2019)

Δείτε Περισσότερα >>