Norman Ohler
Υπερδιέγερση
Τα ναρκωτικά στο Τρίτο Ράιχ
Μετάφραση: Χρήστος Κοκκολάτος, Βασίλης Τσαλής
Eκδόσεις Μεταίχμιο, 2018, ΣΕΛ.: 416, ΤΙΜΗ: 18,80 €

Η καριέρα της μεθαμφεταμίνης στη Βέρμαχτ είναι απόλυτα συνδεδεμένη με ένα υψηλόβαθμο στρατιω τικό γιατρό, τον καθηγητή Ότο φον Ράνκε, ο οποίος μόλις 38 ετών τοποθετήθηκε υπεύθυνος του Ινστιτούτου γενικής και στρατιω τικής φυσιολογίας. Η φυσιολογία εκείνη την εποχή ήταν ένας κλάδος στο περιθώριο της ιατρικής επιστήμης. Ως επικεφαλής στρατιωτικός φυσιολόγος του τρίτου ραιχ ο ράνκε ήθελε να αντιμετωπίσει την κόπωση των στρατιωτών, η οποία επέβαλε αναγκαστική ανάπαυση. Οι υπηρεσιακές αναφορές του Υγειονομικού Τμήματος για τη χρήση μεθαμφεταμίνης κατά τη διάρκεια της εισβολής στην Πολωνία, η οποία σηματοδότησε και την έναρξη του πολέμου είναι περιορισμένες. Εν τούτοις διαπιστώνονται αισθήματα ευεξίας, ευφορίας, εκρήγορσης, προσοχής και σαφής βελτίωση των επιδόσεων. Όταν ξεκίνησε η επίθεση της Γερμανίας οι στρατιώτες είχαν εθιστεί πολύ καιρό στην ουσία. Η ανώτατη διοίκηση της Βέρμαχτ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξοπλισμού και πολεμοφοδίων υπό την ηγεσία του Γκέρινγκ, είχε κατατάξει στο μεταξύ το Pervitin στα «καθοριστικά για τον πόλεμο» υλικά. Για περιορισμό ούτε λόγος. στην πραγματικότητα από το καλοκαίρι του 1941 δεν ξέφυγε μόνο η χρήση των ναρκωτικών από κάθε έλεγχο.

Παρόλο που οι ναζί παρουσιάζονταν ως πολέμιοι του ηθικού εκφυλισμού και της κατάπτωσης της αστικής κοινωνίας και ο αρχηγός τους είχε εδραιωθεί ως εγκρατής ηγέτης που ακολουθούσε μια απολύτως υγιεινή ζωή, το τρίτο ράιχ ήταν βουτηγμένο στα ναρκωτικά.

Ναρκωτικά, όπως κοκαΐνη, ηρωίνη, μορφίνη και, κυρίως, μεθαμφεταμίνες, χρησιμοποιούνταν τόσο από τους εργάτες και τις νοικοκυρές όσο και από το στράτευμα, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στην προέλαση και νίκη των Γερμανών το 1940.

Ο Nόρμαν Όλερ, έπειτα από εκτενή έρευνα σε γερμανικά και αμερικανικά αρχεία, αποκαλύπτει την ασύδοτη χρήση ναρκωτικών ακόμα και στα υψηλότερα κλιμάκια, η οποία επηρέαζε αρνητικά και τη λήψη αποφάσεων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Χίτλερ και των συνεργατών του στους οποίους ο γιατρός τέο Μορέλ χορηγούσε θανάσιμα κοκτέιλ ουσιών. Η εξιστόρηση της συμβιωτικής σχέσης ανάμεσα στον Χίτλερ και τον γιατρό του Μορέλ αποτελεί το μεγαλύτερο επίτευγμα του βιβλίου. Πρόκειται για εντελώς ανατρεπτικές περιγραφές, επειδή για πρώτη φορά βρέθηκαν τα πειστήρια ώστε να γίνουν κατανοητά τα γεγονότα μετά το φθινόπωρο του 1941. Ο Όλερ δείχνει με εντυπωσιακό τρόπο πως το κεντρικό επιτελείο του Φύρερ καθίσταται όλο και πιο ανίκανο να διοικήσει, και πως ο ίδιος ο Χίτλερ ξεκίνησε μια διαδικασία αυτοεξόντωσης. Είναι τρομακτικό αλλά εξίσου και συναρπαστικό να διαβάζουμε πως ο Χίτλερ απώλεσε την προσωπική του ικανότητα παρέμβασης, εξαρτιόταν από την βελόνα. Κατέληξε να γίνει ένα προϊόν της χημικής-σύγχρονης εποχής.

Αν και τα ναρκωτικά από μόνα τους δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την εξέλιξη των γεγονότων στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο ή την έκβασή του, η αποκάλυψη αυτών των στοιχείων αλλάζει την αντίληψή μας γι’ αυτή τη σκοτεινή εποχή. Το επίτευγμα του Νόρμαν Όλερ είναι ο εκπληκτικός τρόπος που παρουσιάζεται η αυξανόμενη ανικανότητα της ηγεσίας να αντιλαμβάνεται τα στρατιωτικά και οικονομικά δεδομένα. Αναδεικνύει την άλλη όψη της στρατιωτικής διοίκησης.