31 Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΛΛΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ
Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΛΛΑ ΚΑΙ Η ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΘΗΣΑΥΡΩΝ
του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΟΥΛΤΑΝΗ
Η ηττα του Περσέα της Μακεδονίας στην Πύδνα από τον Λ. Αιμίλιο Παύλο το 168 π.Χ. και η καταστροφή της Κορίνθου από τον Λεύκιο Μόμμιο, καθώς και η προσωρινή διάλυση της Αχαϊκής Συμπολιτείας το 146 π.Χ., σηματοδοτεί την εδραίωση της Ρώμης στον ελλαδικό χώρο και τον τερματισμό της πολιτικής ελευθερίας των Ελλήνων. Εκατόν σαράντα χρόνια περίπου μετά τις εκστρατείες του Πύρρου στην Ιταλία, οι Ρωμαίοι, από μια τοπική δύναμη στην ιταλική χερσόνησο, είχαν εξελιχθεί πλέον στην πιο φιλόδοξη και επεκτατική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο, επιβάλλοντας σταδιακά τον έλεγχό τους στις ελληνικές περιοχές.1
Η Ρώμη και ο Μιθριδάτης Ε΄
Μετά τον Πύρρο, ο άλλος μεγάλος εχθρός της Ρώμης την εποχή της επέκτασής της προς ανατολάς ήταν ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ ο Ευπάτωρ ή Μέγας, ο βασιλιάς του Πόντου, ο οποίος με τις στρατηγικές του ικανότητες και την ευφυΐα του κατόρθωσε να επεκτείνει την επικράτειά του προσαρτώντας κατ’ αρχάς την Κριμαία και την Κολχίδα, την τελευταία δεκαετία του 2ου π.Χ. αιώνα. Την εποχή αυτή η Μικρά Ασία είχε ήδη μετατραπεί σε ρωμαϊκή επαρχία. Η προσπάθεια του Μιθριδάτη να επεκταθεί στην Καππαδοκία και τη Βιθυνία και, από την άλλη, η προσπάθεια της Ρώμης να επιβάλει τη θέλησή της υπαγορεύοντας στον Αριοβαρζάνη της Καππαδοκίας να συγκρουστεί με τον Μιθριδάτη οδήγησαν στον Α΄ Μιθριδατικό Πόλεμο (89/85 π.Χ.).
Ο Μιθριδάτης κινήθηκε αποφασιστικά, έχοντας με το μέρος του τους Έλληνες της Μικράς Ασίας, που δυσφορούσαν με τη βαριά φορολογία που έπρεπε να καταβάλλουν στη Ρώμη. Το 89 π.Χ. νίκησε τέσσερεις φορές τους Ρωμαίους στη Μικρά Ασία και έθεσε υπό τον έλεγχό ουσιαστικά όλη τη Μικρά Ασία. Ενδεικτική των διαθέσεών ήταν η μεταχείριση την οποία επιφύλαξε στον Μάνιο Ακύλλιο, τον επικεφαλής των Ρωμαίων επιτρόπων στη Μικρά Ασία, ο οποίος είχε υποκινήσει τη σύγκρουση της Καππαδοκίας με τον Πόντο: τον οδήγησε στην Πέργαμο και του έχυσε λιωμένο χρυσό στο λαρύγγι, για να σαρκάσει με τον τρόπο αυτό την τακτική των δωροδοκιών που ακολουθούσαν οι Ρωμαίοι στην περιοχή.2
Η επόμενη πρωτοβουλία του Μιθριδάτη ήταν ίσως η πιο αιματηρή περίπτωση εθνοκάθαρσης στην ιστορία του αρχαίου κόσμου. Ύστερα από μυστικές συνεννοήσεις ενός περίπου μήνα, πιθανώς την άνοιξη του 88 π.Χ., οι αρχές σε όλες τις πόλεις της Μικράς Ασίας κατέσφαξαν μέσα σε μία νύχτα όλους τους Ρωμαίους και άλλους Ιταλιώτες κατοίκους της Μικράς Ασίας, άνδρες, γυναίκες, και παιδιά, νέους και γέρους? ο Αππιανός και άλλες πηγές μιλούν για 80.000 θύματα, ενώ ο Πλούταρχος κάνει λόγο για 150.000.3 Η έκταση της σφαγής ήταν τόσο μεγάλη, ώστε το γεγονός αυτό να παραμείνει ανεξάλειπτο στη συλλογική μνήμη του ρωμαϊκού κόσμου για αιώνες, ενώ επηρέασε εν πολλοίς και τη στάση που τηρούσαν οι Ρωμαίοι κατακτητές απέναντι στις ελληνικές πόλεις. Διαβάστε περισσότερα στο τεύχος 517 Ιούλιος 2011.
[ Περισσότερα στο τεύχος... ]
