113 Βιβλία και Ιστορία
Hester Donaldson Jenkins
Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΒΕΖΙΡΗΣ, Έργα και ημέρες του Ιμπραήμ πασά
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Θεοδώρα Πασχαλίδου
Εκδόσεις Αιώρα, 2012, ΣΕΛ.: 172, ΤΙΜΗ: 12,80 €
Γιος Έλληνα ναυτικού από την Πάργα, που τον 16ο αιώνα τελούσε υπό ενετική κατοχή, ο Ιμπραήμ γεννήθηκε το 1494 και σε παιδική ηλικία αιχμαλωτίστηκε από Τούρκους κουρσάρους. Αρχικά πρέπει να πουλήθηκε σε μια χήρα από τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας, η οποία τον φρόντισε παρέχοντάς του ολοκληρωμένη παιδεία, ενώ αργότερα κατέληξε ιδιοκτησία του πρίγκιπα Σουλεϊμάν, γιου του σουλτάνου Σελίμ Α΄. Το 1527 ο πατέρας του τον επισκέφθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ενώ αργότερα προσκάλεσε τη μητέρα του και τα δύο αδέλφια του στο παλάτι. Φυσικά είχε ασπαστεί το Ισλάμ. Η πρώτη θέση που κατέλαβε ο Ιμπραήμ ήταν προσωπικός υπηρέτης του διαδόχου του θρόνου, δηλαδή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, ο οποίος, όταν το 1520 ανέβηκε στον θρόνο, τον προήγαγε σε αρχιγερακάρη και πολύ σύντομα τον έχρισε διαδοχικά αρχιτελετάρχη, μπεηλέμπεη της Ρούμελης, βεζίρη, Μεγάλο Βεζίρη και τέλος σερασκέρη, δηλαδή μια ραγδαία αναρρίχηση στην ιεραρχία.
Ο ελληνικής καταγωγής Ιμπραήμ αποκτά πρωτοφανή εξουσία και γίνεται πρωταγωνιστής στη διπλωματική σκακιέρα της Ευρώπης. Ο παντοδύναμος Μεγάλος Βεζίρης είναι ο άνθρωπος που κινεί τα νήματα, καθοδηγεί έναν από τους πιο τρομερούς στρατούς που ανέδειξε η Ιστορία, ελέγχει τις αχανείς εκτάσεις της πολυπολιτισμικής αυτοκρατορίας, γίνεται ο ανώτατος διοικητής, διπλωμάτης και στρατηγός. Ως τη στιγμή που μυστηριωδώς δολοφονείται και τα ίχνη του εξαφανίζονται. Η σημαντική θέση που κατέχει ο Ιμπραήμ στην τουρκική Ιστορία οφείλεται αφ’ ενός στις μεγάλες διπλωματικές αλλαγές και στις κατακτήσεις που πέτυχε μαζί με τον Σουλεϊμάν και αφ’ ετέρου στο γεγονός ότι ήταν ο πρώτος Μεγάλος Βεζίρης που προερχόταν από τα λαϊκά στρώματα, ο οποίος συγκέντρωσε μεγάλη εξουσία και εγκαινίασε την εποχή της κυριαρχίας των βεζίρηδων και των ευνοουμένων, γεγονός που εξελίχθηκε σε πολύ ισχυρό παράγοντα στη μεταγενέστερη Ιστορία της Τουρκίας.
Η Αμερικανίδα ιστορικός Έστερ Ντόναλτσον Τζένκινς αφηγείται τη μυθιστορηματική ζωή και την αινιγματική δολοφονία του ελληνικής καταγωγής Ιμπραήμ πασά, ενώ παράλληλα ανασυνθέτει με επιστημονική εγκυρότητα και γλαφυρές λεπτομέρειες τη ζωή και τα ήθη στην οθωμανική Αυλή καθώς και την ατμόσφαιρα του πολυτάραχου 16ου αιώνα, όταν η Ευρώπη κλυδωνιζόταν από τους ανταγωνισμούς και τις έριδες των Μεγάλων Δυνάμεων και η Οθωμανική Αυτοκρατορία εισέρχεται δυναμικά στο παιχνίδι της επικράτησης και εξελίσσεται σε ρυθμιστή των ευρωπαϊκών υποθέσεων.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνει η συγγραφέας στην πολιτισμική καταβολή των Τούρκων, η οποία δημιουργεί μια σχέση απόστασης, θα λέγαμε, από τους ευρωπαϊκούς λαούς στον τρόπο σκέψης και αντίληψης για τη ζωή και τον άνθρωπο.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ
