Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 656

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Νέα μελέτη: Οι Ούννοι επιτέθηκαν στην Ρώμη λόγω… πείνας 

Ούνοι – Ρώμη

Στις δυσμενείς κλιματολογικές συνθήκες και όχι στην πρόθεσή τους για περαιτέρω  επεκτατισμό και πλούτο, αποδίδει νέα μελέτη τα αίτια για τις επιδρομές των Ούννων στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά τα μέσα του 5ου αιώνα μ.Χ. Συγκεκριμένα, η μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Journal of Roman Archaeology αναφέρει ότι η εγκατάσταση των Ούννων στις ευρασιατικές πεδιάδες μεταξύ του 420 και του 450 μ.Χ. τους είχε εκθέσει σε ένα σκληρό κλίμα με πολλαπλές ξηρασίες. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, σημειώνει η συγγραφέας της μελέτης, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, Σούζαν Χάκενμπεκ, οι Ούννοι αντιμετώπισαν το φάσμα της πείνας, με αποτέλεσμα να εξελιχθούν σε ανελέητους επιδρομείς που ξεχύθηκαν από τη λεκάνη των Καρπαθίων για λεηλασίες σε όλη τη δυτική και νότια Ευρώπη. Έτσι, οι πλέον καταστροφικές επιδρομές τους παρατηρήθηκαν το 447, το 451 και το 452 μ.Χ., δηλαδή χρονιές με ιδιαίτερα ξηρά καλοκαίρια. 

«Συχνά το κλίμα μεταβάλλει σημαντικά το περιβάλλον και αυτό μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους στο να λάβουν απρόβλεπτες αποφάσεις, που επηρεάζουν την οικονομία τους και την κοινωνική και πολιτική τους οργάνωση», σχολιάζει η Χάκενμπεκ.

Σπάνιος τάφος των Βίκινγκ βρέθηκε στο Όσλο 

Τάφος Βίκινγκ

Σπάνιος τάφος από την εποχή των Βίκινγκ αποκαλύφθηκε κοντά στη λίμνη Holmendammen, στο δυτικό Όσλο, κατά την κατασκευή ιδιωτικής κατοικίας. Μολονότι ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα στην περιοχή του Όσλο έχουν ανακαλυφθεί λείψανα και αρκετά μεμονωμένα αντικείμενα που μπορούν να συνδεθούν με τάφους της ίδιας περιόδου, αυτός είναι ο πρώτος τάφος Βίκινγκ που ανασκάπτουν οι αρχαιολόγοι στη νορβηγική πρωτεύουσα και είναι τόσο πλούσιος σε ευρήματα.

Εκτός από αποτεφρωμένα ανθρώπινα λείψανα, η ταφή περιείχε ακόμα υπολείμματα ασπίδας, πόρπης από κάπα, μεταλλικού κουδουνιού, χαλιναριού αλόγου, δρεπανιού, δύο μαχαιριών και θραύσματα αγγείου. Τα ευρήματα αυτά δεν έχουν ακόμη χρονολογηθεί επακριβώς, όμως η πόρπη ανήκει σε έναν τύπο παρόμοιων αντικειμένων που κατασκευάζονταν μεταξύ του 850 μ.Χ. και του 11ου αιώνα, «χαρτογραφώντας» την εποχή των Βίκινγκς (800-1066 μ.Χ.). 

Λόγω της μεγάλης διάβρωσης που έχουν υποστεί, επί του παρόντος τα ανακτημένα αντικείμενα υποβάλλονται σε επεξεργασία και ανάλυση στο εργαστήριο συντήρησης του Μουσείου Πολιτιστικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Όσλο. Τα αποτεφρωμένα ανθρώπινα λείψανα μελετώνται επίσης, αλλά καθώς έχουν καεί σχολαστικά δεν επιτρέπουν την εξαγωγή από αυτά αξιοποιήσιμου υλικού DNA.

Τα χρωματισμένα οστά των νεκρών 

Χρωματισμένα οστά

Τους ακριβείς λόγους και τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι στην κοιλάδα Τσίντσα (Chincha) στο νότιο Περού έβαφαν μέχρι και πριν από μια χιλιετία τα σκελετικά υπολείμματα των προγόνων τους με κόκκινο χρώμα, εξετάζει μελέτη διεθνούς επιστημονικής ομάδας ανθρωπολόγων και αρχαιολόγων που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση Journal of Anthropological Archaeology. 

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι άνθρωποι έβαφαν τα κρανία και τα οστά κυρίως με τα δάκτυλα ως μέρος μιας τελετουργίας για την απόδοση στους νεκρούς μιας άλλη μορφής κοινωνικής ζωής. «Ο θάνατος δεν ήταν το τέλος. Ήταν μια κομβική στιγμή μεταμόρφωσης σε ένα άλλο είδος ύπαρξης και μια κρίσιμη μετάβαση από τη μια κατάσταση στην άλλη» επισημαίνουν. Η μελέτη διερευνά, ακόμη, αν η βαφή των οστών συνδέεται χρονικά με την άφιξη των πρώτων Ευρωπαίων αποίκων στην περιοχή. Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, αλλά και τις αντιλήψεις περί θανάτου και κοσμολογίας που επικρατούσαν στην περιοχή των Άνδεων εκείνη την περίοδο, οι ερευνητές υποθέτουν πως είναι πιθανό τα μέλη των τοπικών κοινοτήτων να «ξαναμπήκαν στους τάφους για να ζωγραφίσουν ανθρώπινα λείψανα που είχαν βεβηλωθεί προηγουμένως από την “ευρωπαϊκή εισβολή”».

Γιόζεφ Πιλσούντσκι: Ο ιδρυτής της σύγχρονης Πολωνίας 

Γιόζεφ Πιλσούντσκι

Μια σημαίνουσα πολιτική φυσιογνωμία της προπολεμικής Ευρώπης, «ξεχασμένη» εν πολλοίς στον αγγλοσαξωνικό κόσμο,  φέρνει στην επικαιρότητα το βιβλίο του Joshua D. Zimmerman Jozef Pilsudski: Founding Father of Modern Poland.

Η μελέτη παρέχει ένα πανοραμικό πορτρέτο του Γιόζεφ Πιλσούντσκι (1867-1935), του ανθρώπου που δεσπόζει στην πολωνική ιστορία, καθώς θεωρείται ο ιδρυτής της σύγχρονης Πολωνίας που συστάθηκε το 1918, 123 χρόνια μετά τον διαμελισμό της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας ανάμεσα στην Ρωσία, την Αυστρία και την Πρωσία.

Μολονότι ξεκίνησε την πολιτική του δράση ως σοσιαλιστής πιστεύοντας σε μια πολυεθνική Πολωνία, αργότερα διαμόρφωσε εθνικιστικές απόψεις και την άποψη πως μόνο ένας καλά οργανωμένος στρατός θα μπορούσε να οδηγήσει στην απελευθέρωση της Πολωνίας. Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε ο πρώτος αρχηγός του ανεξάρτητου πολωνικού κράτους, ενώ την περίοδο 1919-1921 ηγήθηκε των πολωνικών δυνάμεων σε έξι πολέμους που επαναπροσδιόρισαν τα σύνορα της χώρας. Το 1926, μετά από αποχή τριών ετών από την πολιτική, επέστρεψε στην εξουσία με αιματηρό πραξικόπημα, που άφησε πίσω του εκατοντάδες νεκρούς, παραμένοντας στην εξουσία μέχρι τον θάνατό του. Η βιογραφία του κυκλοφορεί από τις εκδόσεις University Press.

Τεύχος 656 (Φεβρουάριος 2023)

Δείτε Περισσότερα >>