Με τη διοργάνωση των 32ων Ολυμπιακών Αγώνων στο Τόκιο, που φέτος διεξάγονται με ένα έτος καθυστέρηση εξαιτίας της πανδημίας, συμπληρώνονται 125 χρόνια από την αναβίωσή τους στη σύγχρονη εποχή. Στους πρώτους Αγώνες του 1896 συμμετείχαν μόλις 14 χώρες, ενώ σήμερα αυτές ξεπερνούν τις 200. Σταδιακά οι Αγώνες αναδείχθηκαν στη σημαντικότερη αθλητική διοργάνωση του πλανήτη με παγκόσμιες οικονομικο-πολιτικές προεκτάσεις. Έτσι, αν και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) απαγορεύει κάθε «πολιτική, θρησκευτική ή φυλετική διαμαρτυρία ή προπαγάνδα» στο πλαίσιο των Αγώνων, αναπόφευκτα αυτοί επηρεάζονται από τις εκάστοτε πολιτικές συγκυρίες και τους διεθνείς γεωπολιτικούς συσχετισμούς.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες και η πολιτική, αν και είναι δύο εντελώς ξεχωριστές έννοιες, συνδέονται έμμεσα μεταξύ τους. Από το 1896 έως σήμερα, η διοργάνωση των Αγώνων μετατράπηκε σε πεδίο πολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών. Ακόμη και η Ελλάδα δεν επέλεξε τυχαία το 1896 για να αναβιώσει τους Αγώνες στη σύγχρονη εποχή. Το γεγονός αυτό μαζί με τον θρίαμβο του Σπύρου Λούη «εξαργυρώθηκαν» από την ελληνική εξωτερική πολιτική σαν όχημα πειθούς ότι η χώρα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της σύγχρονης Δύσης και όχι κάποιο κατάλοιπο της «απαρχαιομένης» Ανατολής.

Αναμφίβολα η κορυφαία πολιτική εργαλειοποίηση των Ολυμπιακών Αγώνων σημειώθηκε στη χιτλερική Γερμανία το 1936, όταν το Βερολίνο ήταν η διοργανώτρια πόλη. Το αρχαιοελληνικό ιδεώδες των Αγώνων ουδεμία σχέση είχε με τις ναζιστικές επιδιώξεις του Γκέμπελς, ο οποίος διέταξε ακόμη και την εκ νέου κινηματογράφιση της τελετής έναρξης, πραγματοποιώντας την ετεροχρονισμένα, διότι τα πλάνα από την αρχαία Ολυμπία δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές του Υπουργείου Προπαγάνδας. Μεταπολεμικά οι Ολυμπιακοί Αγώνες χρησιμοποιήθηκαν και σαν μέσο προβολής γοήτρου ανάμεσα στις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ αφενός και της καπιταλιστικής Δύσης αφετέρου, ενώ ακόμη και οι τρομοκράτες μετέτρεψαν το ιδεώδες της εκεχειρίας σε πεδίο αντεκδίκησης (όπως το 1972 και το 1997). Ωστόσο, η ύπαρξη των Αγώνων δεν κινδύνευσε τόσο από τους τρομοκράτες, όσο από τον πολιτικό ανταγωνισμό μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΣΣΔ (ιδίως το 1980 και το 1984).

Το νόημα του «ευ αγωνίζεσθαι» και η ιδέα του Ολυμπισμού είναι έννοιες εντελώς ανεξάρτητες από οποιαδήποτε οικονομικά συμφέροντα, πολιτικές επιδιώξεις, κοινωνικές αναφορές και πατριωτικές εξάρσεις. Σήμερα, που τα κύματα των (νόμιμων και παράτυπων) μεταναστών θρέφουν τις εθνικιστικές τάσεις και που οι φονταμεταλιστές τρομοκρατούν τις εξελισσόμενες κοινωνίες, η πανδημία υπενθύμισε σε όλον τον πλανήτη ότι όλοι μας είμαστε ίσοι και εξίσου αδύναμοι στα «στοιχειά» της φύσης. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι πιο επίκαιροι από ποτέ, θέλοντας να μας υπενθυμίσουν ότι η παγκόσμια εκεχειρία είναι μία αναγκαιότητα. Πριν από 86 χρόνια, ο Πιερ Ντε Κουμπερτέν είχε επισημάνει: «Το να ζητάς από τους λαούς του κόσμου να αγαπούν ο ένας τον άλλον είναι παιδιάστικο. Το να τους ζητάς να σέβονται ο ένας τον άλλον δεν είναι καθόλου ουτοπικό, αλλά για να σεβαστείς τον άλλον πρέπει πρώτα να τον γνωρίσεις».

Διονύσης Ν. Μουσμούτης
Εκδότης – Διευθυντής

Τεύχος 637 (Ιούλιος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>