David Brewer
Ελλάδα 1940-1949: Πόλεμος, κατοχή, αντίσταση, εμφύλιος

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Κατερίνα Σέρβη

Εκδόσεις Πατάκη, 2018, ΣΕΛ.: 447, ΤΙΜΗ: 19,90 €

Ο Ντέιβιντ Μπριούρερ, ομότιμος καθηγητής Κλασικών Σπουδών στην Οξφόρδη, σπούδασε κλασική φιλολογία και ιστορία στην Οξφόρδη και ασχολήθηκε με τη διδασκαλία και τη δημοσιογραφία πριν αφοσιωθεί στη μελέτη της ελληνικής ιστορίας.

Κύριο θέμα του βιβλίου του είναι η Ιστορία της Ελλάδας και των Ελλήνων από το 1940 έως το 1949. Πρόκειται για μια δεκαετία, κατά την οποία η Ελλάδα αποτέλεσε για μεγάλο διάστημα πεδίο καταστροφικών πολεμικών συγκρούσεων, από τις πιο ταραγμένες στην Ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Πρώτα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, ύστερα κατά τον Εμφύλιο. Η ναζιστική κατοχή, από το 1941 και μετά, υπήρξε εξαιρετικά στυγνή. Παιδιά πέθαιναν από πείνα στους δρόμους της Αθήνας. Ηρωικές πράξεις αντίστασης προκαλούσαν βίαια αντίποινα. Η Απελευθέρωση διέψευσε βέβαια γρήγορα την αισιοδοξία, καθώς ακολούθησε το εξαιρετικά βίαιο ξέσπασμα των Δεκεμβριανών. Τον Αύγουστο του 1949 ο Δημοκρατικός Στρατός ηττάται ολοσχερώς. Η χώρα βγαίνει από τον Εμφύλιο με τεράστιες ανθρώπινες και υλικές καταστροφές και βέβαια βαθιά διχασμένη.Το κόστος του Εμφυλίου που συντάραξε την Ελλάδα, από το 1945 έως το 1949 είναι αποτροπιαστικό. Πάνω από 24.000 άντρες του Δημοκρατικού Στρατού και πάνω από 16.000 των κυβερνητικών δυνάμεων έχασαν τη ζωή τους, ενώ πάνω από 5.000 πολίτες εκτελέστηκαν από τα κουμουνιστικά στρατεύματα ή σκοτώθηκαν από νάρκες.

Στο βιβλίο του ο Ντέιβιντ Μπριούρερ διερευνά τη θυελλώδη αυτή δεκαετία της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, εξετάζει την ανάμειξη των ξένων δυνάμεων, ειδικά της Βρετανίας και των ΗΠΑ, και την προσπάθειά τους να υποστηρίξουν την αντιδημοφιλή κυβέρνηση της Αθήνας, και σκιαγραφεί επιφανείς προσωπικότητες -από τους χώρους της πολιτικής, του στρατού, του πολιτισμού- που διαμόρφωσαν τη σημαντική αυτή περίοδο. Ο Μπριούρερ προσπαθεί επιπλέον να εξετάσει την ιστορία από την πλευρά του ατόμου, των διλημμάτων που αντιμετώπιζαν σε προσωπικό επίπεδο οι άνθρωποι που πιάστηκαν ανάμεσα στους τροχούς της Αντίστασης και των κατακτητών στην Κατοχή, και των αντίπαλων πολιτικών δυνάμεων στον Εμφύλιο.

Στέκεται επίσης στις σχέσεις Ελλήνων και Βρετανών. Τις αντιμετωπίζει αρκετά ρομαντικά και σίγουρα φιλελληνικά. Χαρακτηρίζει την πίστη και αφοσίωση του Τσόρτσιλ στην Ελλάδα ενίοτε απερίσκεπτες, αλλά έκλειναν μέσα τους εγκαρδιότητα και γενναιοδωρία. Ενώ επισημαίνει την αντίθεση των Βρετανών στους ανελεύθερους νόμους της ελληνικής κυβέρνησης μετά την Απελευθέρωση.

Η περιγραφή του για τη μετακατοχική Ελλάδα είναι εύγλωττη και συνάμα τραγική, ειδικά από τη στιγμή που η συνέχεια είναι γνωστή στον αναγνώστη – μια χώρα που έχει υποστεί τα δεινά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι έτοιμη διά των πράξεων και των παραλείψεων της ηγεσίας της να διολισθήσει στη δίνη του Εμφυλίου. Στο βιβλίο Ελλάδα 1940-1949 ο βρετανός ιστορικός δίνει με εύληπτο, λιτό και ισορροπημένο τρόπο τα πεπραγμένα μιας καταστροφικής δεκαετίας.

Η οπτική του, οι απόψεις και οι ερμηνείες του σχετικά με τις συγκρούσεις και τις δυνάμεις που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη Ελλάδα κάνουν το βιβλίο αυτό έργο ζωτικής σημασίας για όποιον ενδιαφέρεται για τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.

Τεύχος 611 (Μάιος 2019)

Δείτε Περισσότερα >>